Financieel
2023
We sluiten af met een goed financieel resultaat, maar met aandachtspunten
Adrz heeft 2023 af kunnen sluiten met een positief financieel resultaat, licht boven begroting. Voor een toelichting op de cijfers verwijzen we naar de jaarrekening.
In 2023 is hard gewerkt om de door COVID-19 ontstane achterstanden in de zorgverlening in te halen. Al deze inspanningen tezamen hebben geleid tot een financieel goed resultaat. We zullen dit aanwenden voor investeringen, (digitale) zorginnovaties, nieuwbouw, moderne apparatuur en natuurlijk onze medewerkers.
We zien dat in de afspraken met de zorgverzekeraars de focus meer en meer komt te liggen op het regelen en aanbieden van zorg in regioverband, beperking van de schadelast binnen de regio waaronder bij Adrz, en initiatieven voor verschuiving van zorg naar de 1e/1,5e lijn. We onderschrijven de noodzaak voor het beheersen van de zorgkosten in Nederland, maar er moet ruimte zijn in het zorgstelsel om de verschuiving van zorg te kunnen laten plaatsvinden en de meer complexere zorg in de ziekenhuizen te kunnen blijven leveren. Zolang een verantwoorde verschuiving niet mogelijk is door tekorten op vitale plekken, zoals bij de VVT en de huisartsen, moet het belang en het recht van de patiënt op goede zorg voorop staan.
Systeem van risicobeheersing
Het systeem van risicobeheersing binnen Adrz is beschreven in de Beleidsrichtlijn Risicomanagement Adrz (gebaseerd op de internationale standaard ISO-31000). Enerzijds bouwt deze voort op bestaande werkwijzen, zoals de in het kader van NIAZ en CMT voorgeschreven prospectieve risico-inventarisatie (PRI) en reactieve risicoanalyses. Anderzijds is risicobeheersing als onderdeel van reguliere managementactiviteiten meer expliciet gemaakt. Het monitoren van de effectiviteit van de beheersmaatregelen (en daarmee het beheersen van de risico’s) wordt ingebed in de reguliere PDCA-cyclus.Het systeem van risicobeheersing binnen Adrz is beschreven in de Beleidsrichtlijn Risicomanagement Adrz (gebaseerd op de internationale standaard ISO-31000). Enerzijds bouwt deze voort op bestaande werkwijzen, zoals de in het kader van NIAZ en CMT voorgeschreven prospectieve risico-inventarisatie (PRI) en reactieve risicoanalyses. Anderzijds is risicobeheersing als onderdeel van reguliere managementactiviteiten meer expliciet gemaakt. Het monitoren van de effectiviteit van de beheersmaatregelen (en daarmee het beheersen van de risico’s) wordt ingebed in de reguliere PDCA-cyclus.
“De bereidheid van Adrz om risico’s te accepteren is laag.”
In 2021 is Adrz overgegaan op Horizontaal Toezicht ten behoeve van de registratie en declaratie van zorgverrichtingen voor zorgverzekeraars. Hiervoor is in overleg met verzekeraar CZ in 2020 een volledig control framework ingericht, inclusief de bijbehorende beheersmaatregelen. Horizontaal Toezicht is een vorm van samenwerking tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars die is gebaseerd op vertrouwen en transparantie. In plaats van controle van zorgdeclaraties achteraf door de verzekeraar, stelt het ziekenhuis vooraf vast of de zorgregistratie en -declaratie juist is. Deze werkwijze is in 2023 met succes gecontinueerd en geborgd.
Om als ziekenhuis in control te blijven en continu te verbeteren, wordt gewerkt volgens de cyclus van Plan-Do-Check-Act (PDCA). Deze cyclus wordt doorlopen op strategisch, tactisch en operationeel niveau.
Ieder tertiaal rapporteert Adrz uitgebreid over de resultaten (financieel, personeel, klant en kwaliteit, bedrijfsdrukte) en de uitvoering van het jaarplan. In deze rapportages en de begrotingsrapportage wordt ingegaan op de belangrijkste financiële en operationele risico’s.
Adrz hanteert o.a. gedragscodes, klokkenluidersregeling, sanctiebeleid, autorisatie- en bevoegdhedenregelingen om frauderisico’s te identificeren en te minimaliseren. De beheersing van frauderisico’s wordt, op basis van een control framework, periodiek getoetst en hierover wordt gerapporteerd aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen.
Het Treasury-statuut Adrz is per 1 januari 2017 in werking getreden. Conform dit statuut heeft Adrz geen rentederivaten. Daarnaast bezit Adrz geen vreemde valuta of instrumenten om koersschommelingen op valuta af te de dekken. Al dan niet tijdelijk overtollige liquide middelen worden niet speculatief belegd, maar worden uitgezet bij een erkende financiële instelling die onder toezicht valt van De Nederlandsche Bank en een openbare kredietwaardigheidsbeoordeling heeft verkregen van ten minste single A. Adrz loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name over verstrekte leningen en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Dit betreffen veelal vastrentende vorderingen en schulden waarover Adrz risico's loopt over de reële waarde als gevolg van wijzigingen in de marktrente. Met betrekking tot de vorderingen en schulden worden geen financiële derivaten gecontracteerd ter afdekking van het renterisico. Een uitgebreidere toelichting op de financiële instrumenten en risicobeheersing is opgenomen in toelichting 12 in de jaarrekening.
Voornaamste risico’s en onzekerheden
De belangrijkste actuele risico’s en onzekerheden hebben te maken met huisvesting, arbeidsmarktontwikkeling (huidig en dreigende zorgkloof), ICT, kosten en beschikbaarheid van (dure) geneesmiddelen, inflatie en CAO en lage financiële marges in de zorg bij noodzakelijke investeringen en kostenstijgingen.
Huisvesting
Het investeringsniveau in 2023 bedroeg € 12,7 miljoen. Deze investeringen hadden betrekking op vervanging van ICT-apparatuur en medische instrumenten (waaronder een nieuwe CT), noodzakelijke grote aanpassingen aan technische installaties, verbouwing CCU-afdeling en diverse interne verbouwingen. In 2023 is een vervolg gegeven aan de planmatige voorbereidingen voor de bouw van een nieuw ziekenhuis achter de huidige locatie in Goes. Nieuwbouw is nodig omdat het huidige, uit 1987 daterende pand, technisch gezien aan vervanging toe is en er daardoor onvoldoende kan worden ingespeeld op de huidige en toekomstige eisen die worden gesteld aan een modern ziekenhuis. De verwachting is dat de voorbereidingen in 2024 in een stroomversnelling zullen komen en eind 2024 een definitief besluit genomen kan worden. Streven is om nieuwbouw eerder te realiseren dan het oorspronkelijke uitgangspunt 2033. De investeringen zullen de komende jaren (verantwoord) worden geminimaliseerd in verband met de kortere tijd dat deze gebruikt kunnen worden en om zoveel mogelijk financiële middelen vrij te spelen voor de voorgenomen nieuwbouw.
Arbeidsmarkt
Adrz blijft zich richten op het thema arbeidsmarkt, als een van de belangrijke doelen binnen ons strategisch plan Samen Zeeland. Zoals in heel Nederland het geval is het lastig om binnen Zeeland gekwalificeerde medewerkers te vinden en te behouden voor de specifieke zorgfuncties. We proberen door de inzet van voldoende leer-werkplekken, samenwerking met opleidingsinstituten en samenwerking binnen de keten medewerkers enthousiast te maken en te houden voor het mooie vak in de ziekenhuiszorg. Adrz heeft daarnaast verschillende programma’s en faciliteiten om onze medewerkers betrokken en bevlogen te houden.
ICT
Zoals bij iedere organisatie heeft het risico op verstoring van de dienstverlening door langdurige uitval, belemmering of blokkade van de ICT-systemen, verscherpte aandacht. Mede in het licht van NEN-7510 is in 2021 een aantal risicoanalyses uitgevoerd op het gebied van personeel, beschikbaarheid en cybersecurity. In 2023 zijn aanvullende maatregelen getroffen om de risico’s en impact van ICT-verstoringen zoveel mogelijk te mitigeren. De focus op de cyclus van risico identificatie, monitoring en treffen van aanvullende maatregelen zal in 2024 onverminderd groot zijn.
Dure geneesmiddelen
De kosten voor dure geneesmiddelen nemen, net als bij andere ziekenhuizen, ieder jaar toe. Adrz werkt aan een toekomstbestendige inrichting van de farmaceutische zorg in Zeeland. Hierbij staan toegankelijkheid en kostenefficiency centraal. Samen met onze leverancier (Scheldezoom Farmacie) wordt voortdurend gezocht naar mogelijkheden om de kosten en tarieven en van de diensten te verlagen, terwijl de kwaliteit en spreiding van de dienstverlening toeneemt. Ons afnamecontract met Scheldezoom Farmacie is voor een periode van 3 jaar verlengd per1 januari 2024. Dit weerspiegelt het onderlinge vertrouwen en de kwaliteit van de dienstverlening voor onze patiënten.
Inflatie en CAO
De inflatie was in 2022 hoog, wat heeft doorgewerkt in de inkooptarieven voor 2023. In 2023 is het inflatiecijfer aanzienlijk afgenomen. De verwachting is gerechtvaardigd dat de tarieven echter op een hoger niveau blijven als gevolg van de sterke inflatie in de afgelopen jaren. Specifiek voor de energietarieven geldt dat deze voor een groot deel zijn vastgezet in jaarlagen en het resterende deel trapsgewijs meebeweegt met de markttarieven.
De CAO 2023 / 2024 kent een forse loonstijging in 3 stappen. De eerste twee stappen zijn reeds in 2023 gerealiseerd en de derde stap vindt plaats op 1 juni 2024. We zien dat de indexering vanuit de zorgverzekeraars in 2024 achterblijft bij de reële loonkostenontwikkeling binnen de ziekenhuizen. Adrz zal in 2024 de zeilen bij moeten zetten om dit tekort op te lossen binnen de reguliere bedrijfsvoering.
Financiële positie
De financiële positie van Adrz is goed. De gerealiseerde bedrijfsresultaten in de achterliggende jaren hebben ertoe geleid dat inmiddels sprake is van een solvabiliteitspositie van ruim 40% en dat aan rente- en aflossingsverplichtingen ruimschoots kan worden voldaan. Desondanks zal het vasthouden en verbeteren van de liquiditeits- en vermogenspositie van Adrz de komende jaren nog steeds noodzakelijk zijn om het toekomstige investeringsprogramma, inclusief nieuwbouw op onze vestiging in Goes, te kunnen uitvoeren. Belangrijke elementen hierin zijn: het vasthouden van het huidig operationeel resultaat bij een transformatie van ‘juiste zorg op de juiste plaats’, onder andere door de 2024 toegekende IZA-aanvraag waarbij Passende Zorg in de Zeeuws brede zorgcontext zal worden doorgevoerd, een terughoudend investeringsbeleid en het bestendigen van het vertrouwen bij stakeholders. Belangrijke basis hierbij is de Integrale Business Case (IBC) waarin alle financiële doorrekeningen plaatsvinden en de financiële ontwikkeling wordt gemonitord. De IBC houdt rekening met noodzakelijke toekomstige strategische vastgoedinvesteringen en zal gedurende 2024 worden geüpdated.
Verwachte ontwikkelingen in 2024
De hiervoor geschetste te geringe vergoeding van de CAO-stijging zal zijn effect hebben gedurende 2024. Adrz heeft een ombuigingsplan uitgerold om het verschil tussen de verwachte opbrengsten en kosten in balans te brengen. Daarnaast zal het te nemen besluit inzake het nieuwe pand in Goes gevolgen hebben voor de investeringen in en rond het huidige gebouw.
De toegekende IZA-gelden aan de Zeeuwse Zorgcoalitie (ZZC) waarin Adrz een van de leden van de kernvertegenwoordigers is, en de verplichtingen die hiermee gepaard gaan, zorgen voor een toenemende focus op Passende Zorg. Zowel binnen de reguliere zorgverlening, de afstemmingen tussen de verschillende partners in de keten, het verminderen van de administratieve regeldruk en binnen de acute passende zorg op de SEH/met de gehele spoedketen. Nieuwe werkwijzen geven binnen de huidige financieringswijze in Nederland (betaling van zorgprestaties op basis van volume) onzekerheid over zowel opbrengsten als (dekking voor) innovatiekosten. We zien deze uitdaging echter met vertrouwen tegemoet.
Adrz is, in het kader van de Corporate Sustainability Reporting Directive CSRD), verplicht om vanaf boekjaar 2025 uitvoerig te rapporteren over het onderwerp Duurzaamheid. In 2023 is gestart met de voorbereidingen. In 2024 zullen, in actieve samenwerking met andere ziekenhuizen (met een BV-structuur), de noodzakelijke stappen gezet worden om te komen tot een duurzaamheidsverslag over boekjaar 2025
Voor een overzicht van de (neven)functies van de leden van de rvb en rvc, wordt verwezen naar de jaarrekening onderdeel 16.1.11.